۱۳۵۶۴.عنه عليه السلام :إنَّ العاقِلَ الّذي لا يَشغَلُ الحَلالُ شُكرَهُ. و لا يَغلِبُ الحَرامُ صَبرَهُ.^۱

۱۳۵۶۵.عنه عليه السلام :إنَّ لِكُلِّ شَيءٍ دَليلاً. و دَليلُ العَقلِ التَّفكُّرُ. و دَليلُ التَّفكُّرِ الصَّمتُ. و لِكُلِّ شَيءٍ مَطِيَّةٌ و مَطِيَّةُ العَقلِ التَّواضُعُ.^۲

۲۷۵۴

العَقلُ وَ الحِكمَةُ

۱۳۵۶۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العاقِلُ مَن وَضَعَ الأشياءَ مَواضِعَها. و الجاهِلُ ضِدُّ ذلكَ.^۳

۱۳۵۶۷.نهج البلاغة :قيل له [ الإمامُ عليٌّ عليه السلام ]صِف لنا العاقل : هُوَ الّذي يَضَعُ الشَّيءَ مَواضِعَهُ. فقيلَ : فَصِفْ لَنا الجاهِلَ. فقالَ : قَد فَعَلتُ.^۴

(انظر) العدل : باب ۲۵۰۴ حديث ۱۲۱۱۱.

۲۷۵۵

العَقلُ و تَركُ الفُضولِ

۱۳۵۶۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العاقِلُ مَن لا يُضَيِّعُ لَهُ نَفَسا فيما لا يَنفَعُهُ.^۵

۱۳۵۶۹.عنه عليه السلام :إذا قَلَّتِ العُقولُ كَثُرَ الفُضولُ.^۶

۱۳۵۶۴.امام كاظم عليه السلام :خردمند كسى است، كه حلال مانع شكرگزارى او نمى شود و حرام بر شكيبايى او چيره نمى آيد.

۱۳۵۶۵.امام كاظم عليه السلام :براى هر چيزى راهنمايى است و راهنماى خرد، انديشيدن است و راهنماى انديشيدن خاموشى؛ و براى هر چيزى مَركَب راهوارى است و مركبِ راهوارِ خرد، فروتنى است.

۲۷۵۴

خرد و حكمت

۱۳۵۶۶.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه هر چيزى را در جاى خودش بگذارد و نادان ضدّ اين است.

۱۳۵۶۷.نهج البلاغه :به امام على عليه السلام عرض شد : خردمند را براى ما توصيف كن. حضرت فرمود : خردمند كسى است كه هر چيزى را در جاى خود به كار برد. عرض شد: نادان را براى ما توصيف فرما. فرمود: توصيف كردم.

۲۷۵۵

خرد و فرو گذاشتن زياده خواهى

۱۳۵۶۸.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه دمى از خود را در چيزهاى بى فايده هدر نمى دهد.

۱۳۵۶۹.امام على عليه السلام :هر گاه خردها كاستى پذيرد، زياديها فزونى گيرد.

1.الكافي : ۱/۱۶/۱۲.

2.الكافي : ۱/۱۶/۱۲.

3.غرر الحكم : ۱۹۱۱.

4.نهج البلاغة : الحكمة ۲۳۵.

5.غرر الحكم : ۲۱۶۳.

6.غرر الحكم : ۴۰۴۳.